Σχοινούσα. Ένα διαμάντι κρυμμένο στις Μικρές Κυκλάδες!
Σχοινούσα. Μικρό νησί στις Κυκλάδες, αγαπημένος προορισμός για διακοπές ειδικά για όσους λατρεύουν τον εναλλακτικό τουρισμό. Φυσική ομορφιά, πανέμορφες παραλίες και το γαλάζιο του Αιγαίου δημιουργούν το ιδανικό σκηνικό για να περάσετε υπέροχες διακοπές στη Σχοινούσα.
Thodoris Bgenopoulos
Κατά την αρχαιότητα η Σάμος ήταν μεγάλη ναυτική δύναμη και αποτελούσε σημαντικό εμπορικό κέντρο στο Αιγαίο, ενώ ήταν γνωστή για το κρασί και τα κεραμικά της.
Η ακμή της Σάμου συνδέεται με τον τύραννο Πολυκράτη. Ο Πολυκράτης αφού κατέλαβε δια της βίας την εξουσία περί το 550 π.Χ. οργάνωσε ισχυρό ναυτικό με το οποίο η Σάμος κυριάρχησε στις γύρω περιοχές. Αιχμή αυτού του ναυτικού αποτέλεσε η περίφημη «Σάμαινα», υπερσύγχρονο για την εποχή πλοίο με 50 κουπιά. Κατά τη διάρκεια της τυραννίας του κατασκευάζονται τα σημαντικότερα έργα στο νησί. Το Ευπαλίνειο Όρυγμα, ο λιμένας στην αρχαία πόλη της Σάμου, τα αμυντικά τείχη της πόλης, τα αποκαλούμενα και «Πολυκράτεια Τείχη». Παράλληλα ολοκληρώνεται και ο Ναός της Ήρας, που στην εποχή του, παίρνει την τελική και μεγαλόπρεπη μορφή του.
Με τον βίαιο θάνατο του Πολυκράτη (μετά από προδοσία) από τον Πέρση σατράπη Ορσίτη αρχίζει μια μακρά περίοδος παρακμής για τη Σάμο υπό των έλεγχο των Περσών, των Αθηναίων και αργότερα των Ρωμαίων.
Από την άλωση της Πόλης (1453) και μετά οι κάτοικοι της Σάμου εγκαταλείπουν μαζικά το νησί με κατεύθυνση τη Χίο. Το νησί παραμένει σχεδόν έρημο μέχρι το τελευταίο τέταρτο του 16ου αιώνα όταν σιγά σιγά οι Σάμιοι επαναπατρίζονται μετά την παροχή ευρύτατων “προνομίων” που παραχωρήθηκαν την οθωμανική ηγεσία στους χριστιανούς που θα εγκατασταθούν στο νησί.
Η περίοδος 1805-1812 είναι ιστορία αιματηρών κοινωνικών συγκρούσεων μεταξύ των “Καρμανιόλων” που διέπονται από τις αρχές της Γαλλικής επανάστασης και των αντιπάλων τους “Καλικαντζάρων”.
Με την έκρηξη της Επανάστασης του 1821 η Σάμος άμεσα επαναστατεί στο πλευρό της μητέρας Ελλάδας. Με αρχηγό τον Λυκούργο Λογοθέτη εκδιώκουν τις τουρκικές φρουρές και συνεχίζουν τον αγώνα για την ελευθερία.
Όταν με το πρωτόκολλο του Λονδίνου (1830) η Σάμος έμεινε εκτός των ορίων του νέου Ελληνικού Κράτους, σχηματίσθηκε ανεξάρτητη “Σαμιακή Πολιτεία”. Όμως η Τουρκία αντιδρά και λίγο αργότερα επιβάλλει βίαια το Ηγεμονικό Καθεστώς, με έλληνα ηγεμόνα διορισμένο από την Υψηλή Πύλη με υποχρέωση φόρου υποτέλειας στην Τουρκία. Οι κάτοικοι αντιδρούν και το έτος 1849 επαναστάτησαν κατά της Ηγεμονικής Διοίκησης, απομάκρυναν τον διορισμένο ηγεμόνα και απαίτησαν την ελευθερία τους.
Από τότε ισχυρή τουρκική δύναμη παραμένει στο νησί, δύναμη που απομακρύνεται με την απόβαση ελληνικών στρατευμάτων κατά τους Βαλκανικούς Πολέμους.
Έτσι, το 1912, η Σάμος κήρυξε την ένωση της με την Ελλάδα.
Από τα λιμάνια του Πειραιά και της Θεσσαλονίκης αναχωρούν πλοία συμβατικού τύπου που θα σας φέρουν στο νησί της Σάμου. Ακόμα μπορείτε να κάνετε island hopping από κάποιο άλλο Ελληνικό νησί. Επίσης στη Σάμο μπορείτε να έρθετε με καραβάκι από την Τουρκία.
Στη Σάμο μπορείτε να φτάσετε με απευθείας πτήση από το Αεροδρόμιο Αθηνών «Ελευθέριος Βενιζέλος» (πτήση περίπου 45 λεπτών), και από το αεροδρόμιο «Μακεδονία» της Θεσσαλονίκης.
Το αεροδρόμιο της Σάμου απέχει 10 χιλιόμετρα από την πόλη της Σάμου και 3 χιλιόμετρα από το Πυθαγόρειο. Διαθέτει πιάτσα ταξί και στάση λεωφορείου.
Τηλ. Αεροδρομίου Σάμου: 22730 87800
Στο ανατολικό τμήμα της Σάμου ο φυσιολάτρης επισκέπτης θα συναντήσει το βιότοπο της Αλυκής. Συνολικά καταλαμβάνει έκταση 420 στρεμμάτων από τα οποία 70 είναι έλος. Τα υπόλοιπα 350 είναι η παλία Αλυκή που βρισκόταν σε λειτουργία μέχρι τα μέσα του 20ου αιώνα και έβγαζε εξαιρετικής ποιότητας αλάτι. Από τότε και ως σήμερα αποτελεί έναν εξαιρετικής ομορφιάς και σημασίας βιότοπο, που είναι χαρακτηρισμένος ως προστατευόμενη περιοχή και έχει ενταχθεί στο NATURA 2000.
Ο βιότοπος της Αλυκής είναι στενά συνδεδεμένος με τους μεγάλους υδροβιότοπους που βρίσκονται απέναντι στα μικρασιατικά παράλια και γι αυτό παρουσιάζει μια εντυπωσιακή, για νησί, ποικιλία ειδών.
Στο βιότοπο της Αλυκής ζουν αρκετά θηλαστικά (σκαντζόχοιροι, λαγοί κ.α.), ερπετά και αμφίβια όπως χελώνες, οχιές, σαύρες και βάτραχοι.
Επίσης αποτελεί σταθμό για μεταναστευτικά πτηνά. Εδώ έχουν καταγραφεί πάνω από 120 είδη πτηνών αρκετά από τα οποία είναι σπάνια ή ακόμα και απειλούμενα με εξαφάνιση.
Για όσους αγαπούν τη φύση, μια επίσκεψη στην περιοχή της Αλυκής είναι must.
Το αποκαλούμενο σπήλαιο του Πυθαγόρα, βρίσκεται στους πρόποδες του όρους Κέρκη και σύμφωνα με την παράδοση εδώ κατέφυγε ο μεγάλος αρχαίος φιλόσοφος Πυθαγόρας κυνηγημένος από τον τύραννο της Σάμου Πολυκράτη (άλλοι λένε ότι απλά ερχόταν εδώ για να σκεφτεί). Μέσα στο πολύ όμορφο και ιδιαίτερο σπήλαιο βρίσκεται εκκλησάκι της Παναγίας, το οποίο χτίστηκε από τον όσιο Παύλο τον Λατρινό που ασκήτεψε στο σπήλαιο ακολουθώντας τα βήματα του Πυθαγόρα.
Στο σπήλαιο μπορείτε να φτάσετε από το Μαραθόκαμπο, διανύοντας απόσταση περίπου 5 χιλιομέτρων, ενώ για να βρεθείτε στην είσοδό του θα χρειαστεί να ανεβείτε περίπου 300 σκαλοπάτια. Το σπήλαιο και η θέα που σας προσφέρει αξίζουν σίγουρα τον κόπο.
Σε απόσταση περίπου 2 χιλιομέτρων από το Πυθαγόρειο, βρίσκεται ίσως το πιο χρήσιμο έργο του τύραννου της Σάμου, Πολυκράτη, το υδραγωγείο με την εντυπωσιακή σήραγγα μήκους 1.036 μέτρων, που διαπερνά το ύψους 246 μέτρων όρος Κάστρο. Την σχεδίαση και την ολοκλήρωση του έργου, που αποτέλεσε κορυφαίο τεχνικό επίτευγμα της αρχαιότητας και χρονολογείται στο δεύτερο μισό του 6ου αιώνα π.Χ, ανέλαβε ένας σπουδαίος Έλληνας αρχιτέκτονας της εποχής, ο Ευπαλίνος γιος του Ναυστρόφου από τα Μέγαρα.
Ο στόχος του έργου ήταν να μεταφερθεί νερό από την πηγή που βρισκόταν στο βουνό, στην τότε πρωτεύουσα του νησιού (το σημερινό Πυθαγόρειο). Για να κερδίσει χρόνο, ο Ευπαλίνος έβαλε δυο συνεργεία να ξεκινήσουν ταυτόχρονα από τις δύο άκρες της σήραγγας. Αν και οι εργάτες δούλευαν υπογείως, ο Ευπαλίνος (χάρη στην τρομερή επιστημονική κατάρτιση που διέθεταν οι Έλληνες) είχε υπολογίσει με τόση ακρίβεια την πορεία τους, ώστε τελικά συναντήθηκαν στο μέσο της διαδρομής με απόκλιση μόλις 60 εκατοστών. Η κατασκευή της σήραγγας, με διαστάσεις 1,75 μέτρα Χ 1, 75 μέτρα, που έμεινε γνωστή ως «Ευπαλίνειο όρυγμα» διήρκεσε 10 χρόνια και όταν ολοκληρώθηκε εξασφάλισε την ύδρευση της αρχαίας πρωτεύουσας της Σάμου. Μάλιστα χάρη στην υπόγεια διαδρομή που ακολουθούσε το νερό, προστατευόταν από πιθανή δολιοφθορά που θα έκαναν επιδρομείς, εξασφαλίζοντας την πόλη αν ποτέ βρισκόταν σε κατάσταση πολιορκίας. Το έργο χρησιμοποιήθηκε έως τα ύστερα Ρωμαϊκά χρόνια και σήμερα αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα αρχαιολογικά μνημεία της Σάμου.
Σε απόσταση χιλιομέτρων από το Πυθαγόρειο βρίσκεται ο περίφημος Ναός της Ήρας, ή αλλιώς Ηραίο. Τα ερείπια του που βρίσκονται διάσπαρτα σε μεγάλη έκταση μας δίνουν μια αίσθηση από τη μεγαλοπρέπεια που διέθετε ο ναός στην ακμή του.
Η ελληνική μυθολογία αναφέρει ότι πιθανώς η Σάμος αποτελεί τον τόπο γέννησης της θεάς Ήρας, συζύγου του Δία. Έτσι στο νησί ανεγέρθηκε ναός προς τιμήν της από τα πολύ αρχαία χρόνια, ναός που εξελίσσεται με τον καιρό.
Την εποχή του τυράννου Πολυκράτη ο Ναός της Ήρας παίρνει την τελική του μορφή. Είναι δίπτερος (είχε δηλαδή δύο σειρές κολώνες) ιωνικού ρυθμού και διαθέτει 155 κολώνες, από τις οποίες μόνο μια κολώνα στέκει ακόμα όρθια σε πείσμα των καιρών, στο μισό από το αρχικό της ύψος. Ένας δρόμος στρωμένος με πέτρα, η λεγόμενη Ιερά Οδός συνέδεε τον ναό με την πρωτεύουσα (το σημερινό Πυθαγόρειο)
Ο Ηρόδοτος αναφέρει ότι το Ηραίο ήταν ο μεγαλύτερος και επιβλητικότερος ναός της εποχής του. Όπως δείχνουν τα ευρήματα των ανασκαφών (τα οποία εκτίθενται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Σάμου), η λατρεία της Ήρας είχε ξεπεράσει τα όρια του Ελλαδικού χώρου, καθώς υπάρχουν αναθήματα από την Αίγυπτο, την Κύπρο ακόμα και τη Μέση Ανατολή. Ο Ναός της Ήρας αποτελεί Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO και έναν προορισμό που πρέπει οπωσδήποτε να επισκεφθείτε.
Το Μουσείο Βυρσοδεψίας βρίσκεται στο Καρλόβασι και στεγάζεται σε ένα παλιό πέτρινο ταμπάκικο (αλλιώς το βυρσοδεψείο). Εδώ ο επισκέπτης μπορεί να δει πως ακριβώς λειτουργούσε μια από τις πάνω από 50 επιχειρήσεις κατεργασίας δέρματος που υπήρχαν στη Σάμο από τα μέσα του 19ου αιώνα, τα μηχανήματα και τα εργαλεία που χρησιμοποιούσαν οι βυρσοδέψες.
Χάρη και στα εμπορικά προνόμια που διέθετε η Σάμος πριν την ένωση της με την Ελλάδα (έλλειψη δασμών), τα σαμιακά δέρματα εξάγονται σε πολλά μέρη του κόσμου, και τα βυρσοδεψεία ακμάζουν περίπου ως το 1930. Από εκεί και μετά, μην μπορώντας να ανταγωνιστούν τις μεγάλες βιομηχανίες, αργοσβήνουν και τελικά εξαφανίζονται. Σήμερα απομένουν μόνο τα κουφάρια των κτιρίων και το μουσείο Βυρσοδεψίας για να θυμίζουν μια άλλη εποχή, μια εποχή για την οποία αξίζει να μάθετε.
Το Μουσείο Σαμιακού Οίνου βρίσκεται στη πόλη της Σάμου, στην περιοχή Μαλαγάρι. Εγκαινιάστηκε το 2005 και παρουσιάζει την ιστορία του διάσημου σαμιακού κρασιού, του ξακουστού στα πέρατα του κόσμου.
Το κτίριο του μουσείου παλιά ήταν οινοποιείο και αργότερα βαρελοποιείο και αποθήκη. Μέσα από τα εκθέματα του ο επισκέπτης μαθαίνει για τα εργαλεία και τους τρόπους οινοποίησης σε βάθος χρόνου που φτάνει τον αιώνα.
Το μουσείο διαθέτει συνεδριακό χώρο όπου πραγματοποιούνται εκδηλώσεις και, το πιο σημαντικό, ειδικό κατάστημα στο οποίο οι επισκέπτες μπορούν να δοκιμάσουν και να αγοράσουν τα μοναδικά σε γεύση κρασιά της Ένωσης Οινοποιητικών Συνεταιρισμών Σάμου. Άλλωστε το κρασί της Σάμου είναι γνωστό και αγαπημένο παγκοσμίως, εσείς δε πρέπει να αφήσετε την ευκαιρία να το δοκιμάσετε να πάει χαμένη.
Περισσότερες πληροφορίες για την Ένωση Οινοποιητικών Συνεταιρισμών Σάμου και το μουσείο μπορείτε να βρείτε στο www.samoswine.gr και στο τηλέφωνο 22730-87511.
Το Εκκλησιαστικό Μουσείο Σάμου βρίσκεται στην πόλη της Σάμου, στο δρόμο που οδηγεί στο δημοτικό στάδιο, πίσω από το λιμεναρχείο. Το μουσείο πρωτολειτούργησε το 2006 και το κτίριο όπου στεγάζεται αποτελεί δωρεά του ιδρύματος «Σταύρος Νιάρχος».
Το μουσείο, όπως προδίδει το όνομα του, περιέχει πληθώρα εκκλησιαστικών εκθεμάτων ανάμεσα στα οποία ξεχωρίζουν
• ο Ιερός Μανδύας του Πατριάρχου Κων/πολεως Γρηγορίου Ε’,
• η εικόνα της Σταυρώσεως του Χριστού, έργο του Θ. Πουλάκου που χρονολογείται στο δεύτερο μισό του 16ου αιώνα
Για περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να επικοινωνείτε στα τηλέφωνα 22730-80802 και 22730-87640.