Αναφορές στις Οινούσσες γίνονται κατά την αρχαιότητα από τον Θουκυδίδη και τον Ηρόδοτο, γεγονός που αποδεικνύει ότι το νησί κατοικείται από τότε. Ακολουθώντας τη μοίρα της Χίου, οι Οινούσσες θα δεχτούν ως κυρίαρχους Γενουάτες και Οθωμανούς και θα συμμετάσχουν στην Ελληνική Επανάσταση του 1821. Αυτή η επανάσταση θα οδηγήσει στην πασίγνωστη Σφαγή της Χίου γεγονός που θα αποδειχθεί καθοριστικό για το μέλλον του τόπου. Οι κάτοικοι αναγκάζονται να εγκαταλείψουν τις Οινούσσες και να αναζητήσουν ασφαλές καταφύγιο σε μέρη όπως η Σύρος και η Τήνος. Εκεί θα έρθουν σε επαφή με άλλους ναυτικούς και μετά από λίγα χρόνια επιστρέφουν στο νησί τους αποφασισμένοι να ασχοληθούν με τη ναυτιλία.

Αρχικά οι Οινουσσιώτες εργάζονται σε χιώτικα ιστιοφόρα και σιγά-σιγά αποκτούν τα δικά τους. Ο Κριμαϊκός Πόλεμος δίνει ώθηση στη ναυτιλία και το εμπόριο της περιοχής και οι Οινούσσες ευημερούν. Με την ανακάλυψη των ατμόπλοιων, οι Οινουσσιώτες ναυτικοί αντιλαμβάνονται αμέσως ότι εκεί βρίσκεται το μέλλον της ναυτιλίας και αρχίζουν να ναυπηγούν τα δικά τους ατμόπλοια. Αυτός ο στόλος θα δώσει νέα πνοή και ανάπτυξη στο νησί μέχρι τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, οπότε και μεγάλο μέρος του θα καταστραφεί. Όμως οι Οινουσσιώτες εφοπλιστές δεν έχουν μάθει να το βάζουν κάτω και με την αγορά Liberties ξαναδημιουργούν το στόλο τους και αναδεικνύονται για άλλη μια φορά πρωταγωνιστές στο χώρο της ναυτιλίας, μια θέση που κρατούν μέχρι και σήμερα χάρη στην οποία το νησί οφείλει τη σημερινή του μορφή.

Οι Οινούσσες ενώθηκαν με την Ελλάδα το 1912 και σήμερα μπορεί να έχουν κάτω από χίλιους μόνιμους κατοίκους, αλλά πολλοί είναι οι Οινουσσιώτες που ζουν στο εξωτερικό και ανήκουν στους κορυφαίους εφοπλιστικούς κύκλους.

Στο Αιγαίο Πέλαγος, βορειοανατολικά από τη Χίο, βρίσκονται οι Οινούσσες.

Οι Οινούσσες είναι ένα σύμπλεγμα από 9 νησιά και νησίδες. Το μεγαλύτερο και μόνο κατοικημένο είναι η Οινούσσα (ή για τους ντόπιους Αιγνούσα), αλλά συχνότατα οι επισκέπτες αναφέρονται σε αυτό με το γενικό όνομα του συμπλέγματος Οινούσσες.

Υπάρχουν διάφορες εκδοχές για το όνομα του νησιού. Κάποιοι λένε ότι χάρη στο καλό κρασί (οίνος) που παραγόταν εδώ ονομάστηκε Οινούσσα, ενώ άλλοι θεωρούν ότι το Αιγνούσσα προέρχεται από το αρχαίο όνομα του φυτού λυγαριά που το συναντάτε παντού στο νησί.

Μπαίνοντας στο λιμάνι το πρώτο πράγμα που αντικρίζει ο επισκέπτης είναι το χάλκινο άγαλμα της γοργόνας με το ιστιοφόρο στο χέρι το οποίο δείχνει ξεκάθαρα που στηρίχτηκε η οικονομία του νησιού, στη ναυτιλία. Ολόκληρο το νησί αποπνέει ναυτοσύνη. Τα διώροφα προσεγμένα σπίτια των ναυτικών, η πλατεία του Αφανούς Ναύτη, το Ναυτικό Μουσείο και ο Άγιος Νικόλαος, η εκκλησία αφιερωμένη στον προστάτη άγιο όλων όσων ταξιδεύουν στη θάλασσα με τα χιλιάδες τάματα από ναυτικούς που σώθηκαν από τρικυμίες και ναυάγια.

Οι Οινούσσες είναι ένα πανέμορφο μικρό νησί με έκταση λίγο παραπάνω από 14 τετραγωνικά χιλιόμετρα. Είναι πολύ εύκολο να κάνετε το γύρο του νησιού καθώς το διατρέχει περιμετρικά ασφαλτοστρωμένος δρόμος. Περπατώντας θα ανακαλύψετε φανερές και κρυμμένες παραλίες, ενώ αξίζει να επισκεφθείτε το μοναστήρι του Ευαγγελισμού.

Στις Οινούσσες θα βρείτε ήσυχα και πεντακάθαρα ενοικιαζόμενα δωμάτια, εξαιρετικά εστιατόρια και ταβέρνες και πολύ συμπαθητικά καφέ μπαρ για να χαλαρώσετε. Γενικά το νησί προσφέρεται για χαλαρές διακοπές, εκτός ίσως από ένα διάστημα τον Αύγουστο, όταν και γεμίζει με όλους τους ξενιτεμένους Οινουσσιώτες.