Στο νοτιοανατολικό τμήμα του νομού Ροδόπης βρίσκεται η αρχαία Μαρώνεια.

Η πόλη θεωρείται ότι πήρε το όνομά της από τον ιερέα Μάρωνα, ο οποίος αναφέρεται από τον Όμηρο στην Οδύσσεια. Μια δεύτερη εκδοχή θέλει την πόλη να ιδρύεται από αποίκους που ήρθαν από τη Χίο.

Βασιζόμενοι σε αναφορές από την Οδύσσεια και τον Όμηρο, κάποιοι τοποθετούν σε μια σπηλιά κοντά στη Μαρώνεια, το μέρος όπου ζούσε ο Κύκλωπας Πολύφημος, τον οποίο ξεγέλασε και τύφλωσε ο μυθικός Οδυσσέας.

Η αρχαία Μαρώνεια φαίνεται ότι είχε πολλούς κατοίκους, καθώς διέθετε τείχος μήκους δέκα χιλιομέτρων και κάλυπτε έκταση περίπου 4 χιλιάδων στρεμμάτων. Μεγάλη ακμή γνωρίζει κατά τον 4ο π.Χ. αιώνα, όταν και κυκλοφορεί δικό της χρυσό νόμισμα. Μια δεύτερη ακμή γνωρίζει και κατά τα ρωμαϊκά χρόνια, ενώ ήταν πολύ γνωστή για το εξαιρετικό κρασί που παραγόταν εκεί.

Οι ανασκαφές που ξεκίνησαν το 1960 στην περιοχή αποκάλυψαν τμήματα της αρχαίας πόλης από τα οποία ξεχωρίζουν:

• Το αρχαίο θέατρο της Μαρώνειας, το οποίο την ελληνιστική εποχή ήταν θέατρο ενώ κατά τη διάρκεια των ρωμαϊκών χρόνων μετατράπηκε σε αρένα.
• Ιερός ναός που χρονολογείται στον 4ο π.Χ. αιώνα και πιθανώς ήταν αφιερωμένος στον Διόνυσο.

Ακόμα στην περιοχή έχουν βρεθεί τμήματα της οχύρωσης της πόλης, θεμέλια από δημόσια κτιριακά συγκροτήματα αλλά και μια ιδιωτική οικία με ψηφιδωτό δάπεδο.