Το πλέον αναγνωρίσιμο σημείο σε ολόκληρη τη Νάξο είναι η περίφημη Πορτάρα.
Η Πορτάρα βρίσκεται στο νησάκι «Παλάτια», στην είσοδο του λιμανιού της Νάξου. Αν και μοιάζουν με χερσόνησο, τα «Παλάτια» είναι νησάκι και το μονοπάτι που οδηγεί εκεί κατασκευάστηκε στις αρχές του 20ου αιώνα. Σύμφωνα με τη μυθολογία σε αυτό το σημείο εγκατέλειψε ο Θησέας την Αριάδνη, την οποία βρήκε αργότερα και πήρε μαζί του ο θεός Διόνυσος.
Η Πορτάρα ήταν η τεράστια πύλη ενός εντυπωσιακού ναού αφιερωμένου στο θεό Απόλλωνα που άρχισε να χτίζεται τον 6ο π.Χ. αιώνα. Ο ναός ήταν ένα μεγαλεπήβολο έργο που ξεκίνησε ο τύραννος του νησιού, Λύγδαμις, με στόχο να μοιάσει με το Ηραίο της Σάμου και το ναό του Ολυμπίου Διός στην Αθήνα. Όμως η ανατροπή του τυράννου και πιθανώς το ξέσπασμα ενός πολέμου άφησαν το ναό ημιτελή.
Στα επόμενα χρόνια οι χριστιανοί, ακολουθώντας την προσφιλή τους τακτική, έχτισαν εκκλησία στα ερείπια ενώ κατά τη διάρκεια της Ενετοκρατίας πολλά υλικά από το ναό χρησιμοποιήθηκαν στην κατασκευή του Κάστρου της Νάξου και άλλων κτιρίων.
Σήμερα απομένει η Πορτάρα για να θυμίζει την ιστορία της ανέγερσης του ναού και να αποτελεί το σύμβολο ενός ολόκληρου νησιού. Κάνοντας διακοπές στη Νάξο θα περάσετε αρκετή ώρα ατενίζοντας την εντυπωσιακή και πανέμορφη Πορτάρα.