Όπως φανερώνουν τα αρχαιολογικά ευρήματα η Κάλυμνος κατοικείται ήδη από τη Νεολιθική εποχή. Πιθανολογείται ότι πρώτοι κάτοικοι ήταν οι Κάρες, ενώ αργότερα την αποίκησαν οι Φοίνικες. Τους Φοίνικες διαδέχονται οι Δωριείς όπως μαρτυρούν τα ευρήματα στο Ιερό Δαλίου Απόλλωνα. Κατά τους περσικούς πολέμους η Κάλυμνος ανήκει στη σφαίρα επιρροής της Αλικαρνασσού, από την οποία θα απεγκλωβιστεί την εποχή της κυριαρχίας του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Στη συνέχεια θα βρεθεί διαδοχικά υπό ρωμαϊκή, βυζαντινή και ενετική κατοχή ενώ για ένα διάστημα θα την εξουσιάζουν οι Ιωαννίτες ιππότες.

Το 1522 η Κάλυμνος θα περάσει στα χέρια των Οθωμανών στα οποία θα παραμείνει, παρά τη συμμετοχή της Καλύμνου στην Ελληνική επανάσταση του 1821, μέχρι το 1912. Ο Σουλτάνος είχε παραχωρήσει σχετική αυτονομία και προνόμια στην Κάλυμνο.

Το 1912 την Κάλυμνο μαζί με τα υπόλοιπα Δωδεκάνησα την καταλαμβάνουν οι Ιταλοί και το 1948 θα επιτευχθεί η πολυπόθητη ένωση με την Ελλάδα.

Από τον 18ο αιώνα και μετά η ιστορία και η οικονομία της Καλύμνου είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τη σπογγαλιεία. Ο στόλος των πλοίων με τους εξαιρετικούς δύτες ταξίδευε σε ολόκληρη τη Μεσόγειο βγάζοντας πρώτης ποιότητος σφουγγάρια τα οποία διοχετεύονταν στις αγορές όλης της Ευρώπης. Στην ιστορία της παγκόσμιας σπογγαλιείας ένας τόμος ανήκει δικαιωματικά στην Κάλυμνο και τους σφουγγαράδες της.