Στη Χίο, περίπου στη μέση του νησιού, βρίσκεται ο Ανάβατος.

Ο Ανάβατος είναι ένας εντυπωσιακός μεσαιωνικός οικισμός που έχει κάνει όσους τον έχουν επισκεφθεί να του αποδώσουν το προσωνύμιο «Μυστράς του Αιγαίου» ή «Μυστράς της Χίου».

Ο Ανάβατος, το όνομα του οποίου σημαίνει «αυτός στον οποίο δεν μπορεί κάποιος να ανέβει» είναι ένας οχυρωμένος οικισμός που δημιουργήθηκε κατά πάσα πιθανότητα κατά τα βυζαντινά χρόνια (μάλλον τον 11ο αιώνα). Η μεσόγεια οχυρή του θέση και η δύσκολη πρόσβαση συγκέντρωσαν σε αυτό μεγάλο αριθμό κατοίκων που ήθελαν να νιώθουν (και να είναι) προστατευμένοι. Ο Ανάβατος διέθετε εκατοντάδες πέτρινα διώροφα σπίτια με το ισόγειο να χρησιμοποιείται ως αποθήκη ή στάβλος και αρκετά εντυπωσιακά κτίρια. Ανάμεσα σε αυτά σώζονται μέχρι σήμερα και ξεχωρίζουν το τριώροφο κτίριο που κάθε όροφός του είχε και διαφορετική χρήση (ελαιοτριβείο, σχολείο και εκκλησία) καθώς και μια δίκλιτη βασιλική εκκλησία.

Ο Ανάβατος κατοικούταν μέχρι και το 1822 και τη Σφαγή της Χίου, οπότε και ερήμωσε οριστικά. Σήμερα αποτελεί μια πανέμορφη «νεκρή πολιτεία» την οποία αξίζει να επισκεφθείτε και να περπατήσετε ανάμεσα στα ερειπωμένα σπίτια για να νιώσετε ότι βρίσκεστε σε μία άλλη εποχή.