Στη Λέρο, στο βορειοανατολικό τμήμα του νησιού, βρίσκεται το κάστρο Παντελίου.

Το κάστρο Παντελίου είναι πιθανότατα βυζαντινό και μάλλον έχει χτιστεί πάνω σε ερείπια αρχαίας ακρόπολης. Την τελική του μορφή απέκτησε περί το 1300 όταν οι Ιωαννίτες Ιππότες οχύρωσαν τη Λέρο. Το κάστρο βρίσκεται σε υψόμετρο περίπου 600 μέτρα από τη θάλασσα και, αν και σχετικά μικρό, ήταν εξαιρετικά οχυρωμένο και σχεδόν απόρθητο. Οι Οθωμανοί έκαναν αρκετές απόπειρες να το καταλάβουν, όλες ανεπιτυχείς. Μάλιστα ο θρύλος λέει ότι στην τελευταία, υπερασπιστής του κάστρου ήταν ένας μόνο ιππότης που έντυσε με πανοπλίες τα γυναικόπαιδα και τρόμαξε τους εισβολείς.

Το κάστρο Παντελίου είναι ακόμα γνωστό και ως κάστρο της Παναγίας. Σύμφωνα με την παράδοση μια εικόνα της Παναγίας έκανε την εμφάνισή της στην πυριτιδαποθήκη του κάστρου ανάμεσα σε δύο αναμμένες λαμπάδες. Προς τιμήν της οικοδομήθηκε ναός στο ίδιο σημείο που αποτέλεσε πολύ σύντομα προσκύνημα για τους κατοίκους του νησιού αλλά και τους ναυτικούς. Αξίζει να δείτε το υπέροχο χρυσοστόλιστο τέμπλο του και την εικόνα της Παναγίας Βρεφοκρατούσας που έχει φιλοτεχνηθεί το 1732. Δίπλα στο ναό της Παναγίας στεγάζεται το εκκλησιαστικό μουσείο της Λέρου. Σε αυτό μπορείτε να θαυμάσετε ιερά άμφια, εικόνες, σπάνια χειρόγραφα και ιερά βιβλία καθώς και άλλα εκκλησιαστικά αντικείμενα.

Μια επίσκεψη στο κάστρο Παντελίου αξίζει τον κόπο, τόσο για όλα αυτά που αναφέρθηκαν προηγουμένως όσο και για την εντυπωσιακή θέα σε ολόκληρη την περιοχή.